Parapsychologie

Psycholog Max Dessoir (1867-1947)

De Duitse psycholoog Max Dessoir gebruikte als eerste het begrip 'parapsychologie' in 1889. Hij rekende alle verschijnselen die buiten de normale processen van het innerlijke leven uitstijgen tot onderwerp van parapsychologisch onderzoek. Parapsychologie houdt zich op zuiver wetenschappelijk basis bezig met bovennatuurlijk lijkende, occulte verschijnselen. Kortweg, paranormaal betekend naast het normale.

Uiteenlopende paranormale verschijnselen; Bestaat reïncarnatie echt. Is er leven na de dood. Kunt u in de toekomst kijken. Hoe werkt een magnetiseur of een paragnost. Komen er intelligente wezens op andere hemellichamen voor.

De parapsychologie is een rand wetenschappelijke discipline waarin men onderzoek doet naar de verschijnselen die met de menselijke geest samenhangen en die nog niet verklaard kunnen worden in de huidige natuurwetenschap. Het gaat daarbij om onverklaarde of onverklaarbare fenomenen, die vaak als bovennatuurlijk aangeduid worden. Het merendeel van de moderne wetenschappers gaat uit van het materialisme als fundament van het heelal en ontkent daarmee het bestaan van paranormale fenomenen. De parapsycholoog doet daarentegen onderzoek naar het bestaan ervan, tracht de verschijnselen binnen een consistent wetenschappelijk kader te brengen en een theorie te vormen. Dat kan ertoe leiden dat de verschijnselen niet meer als bovennatuurlijk worden aangemerkt of dat een paradigma verschuiving plaatsvindt. Hiervoor is wel de nodige bewijskracht vereist die niet in strijd is met de huidige stand van de wetenschappelijke kennis. Onderwerpen van studie zijn de bovennatuurlijke verschijnselen die in talloze grote en kleine godsdiensten en culturen door alle eeuwen heen een belangrijke rol hebben gespeeld en nog steeds spelen. Volgelingen van moderne religieuze leiders en in het verleden de volgelingen van stichters van de wereldgodsdiensten zoals Mozes, Boeddha, Jezus en Mohammed claimen dat deze stichters bovennatuurlijk krachten hadden en wonderdaden deden.

Ook zijn er de claims van moderne, al of niet religieuze, wonderdoeners, zoals goeroes, tovenaars, heksen, yogi's, gebedsgenezers, new-age volgelingen omtrent verschijnselen als gedachtenlezen (telepathie) en beïnvloeding van de materie (telekinese) door gebed, bezweringen, meditatie. Het betreft (paranormale) verschijnselen, die zich niet houden aan het fundamentele causaliteitprincipe, dat overigens op zich al heel verschillend geïnterpreteerd wordt. Deze verschijnselen zijn meestal niet gemakkelijk te onderzoeken onder gecontroleerde omstandigheden en de resultaten zijn vaak niet eenduidig. Het is uiteraard goed mogelijk om wetenschappelijk onderzoek te doen naar het al dan niet bestaan van dergelijke krachten, maar tot nu toe is geen algemeen aanvaard, controleerbaar en reproduceerbaar bewijs voor het bestaan ervan geleverd, zodat consensusvorming rond de resultaten van de parapsychologie nog steeds uitblijft. Over andere claims van veel religies, het bestaan van (God)en, geesten, engelen e.d. reïncarnatie, hemel en hel en een leven na de dood, is al helemaal niet voorstelbaar hoe daarnaar degelijk wetenschappelijk onderzoek is te doen, en de serieuze parapsycholoog onthoudt zich dan ook van uitspraken over deze terreinen. De parapsychologie is een grensgebied van de psychologische wetenschappen: men houdt zich bezig met eigenschappen die niet zijn te vangen onder de noemer van de gebruikelijke menselijke vaardigheden. Met name bovenzintuiglijke waarnemingen en communicatie worden door parapsychologen bestudeerd.